XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
VII.1. SARRERAAurreko ikasgaietan magnitudeen bikoteak erlazionatzen hasiak ginen.
Edozein erlazio sumatzen genuenean, magnitudeen mugimenduetan elkarrekiko aldaketa neurtzen saiatzen ginen.
Elkar-aldatze honek, batez ere, kobariantza deitutako momentuan eragina zuenez gero, hura momentu honexen bidez neurtzen genuen.
Baina, nola neur elkar-aldatze honen pisu erlatiboa, aldagai bakoitzaren aldaketaren tamainuarekiko?.
Horretarako, lortutako kobariantza bi aldagaien bariantzen batezbesteko geometrikoaz zatitzen genuen, Karl Pearson-ek asmatu zuen bezala: X eta Y-ren arteko korrelazio-koefizientea zen.
Korrelazio hau ikusi eta gero, gure ustez, funtzio-familiarik egokiena hartuz eta kontrolagaitz eta aldakor diren kausa askorengatik desdoitzeak zirela aurrez onartuz, doikuntza egiten saiatzen ginen.
Aukeratutako funtzio-familia zuzenen multzokoa zenean, bi aldagaiek elkarren artean zuten mugapenaren erro karratua korrelazio-koefizientea zen eta hondar-bariantza bat geratzen zen.
Nahiz eta, koefiziente mugatzaileak 1 balioari hurbiltzen zitzaion balio bat hartu, ezin genuen horregatik aldagaien artean kausa-efektu erlazio bat baieztatu, hau da, korrelazioa edukitzea, kasualitatez, izan daiteke zein argigarri diren beste kausa batzurengatik.
Baina, alderantziz, kausa-efektu erlazio bat denean, korrelazioa edukitzea probablea izango da; hau da, korrelazioak estatistikoki erlazioa frogatuko du.